Turystyka

---

Historia naszej gminy

Jasionówka jest wsią gminną i jedną z najstarszych osad w regionie podlaskim. Jako osada istniała prawdopodobnie już za czasów Jaćwingów. Według tradycji, na północnym wzgórzu, na którym dziś stoi kościół, na początku XVI wieku była kapliczka drewniana, zbudowana przez Jana z Kurzeńca, starostę pińskiego. Wspomniany Jan z Kurzeńca piastował włość jasionowsko-kalinowską z ramienia Królowej Bony na początku XVI wieku. Korzystne położenie miejscowości na szlaku prowadzącym do Knyszyna i przy wielkiej drodze królewskiej wpłynęło na otrzymanie przez Jasionówkę praw miejskich z rąk króla Władysława IV w 1642 roku. Potwierdzono je jeszcze w 1647 i 1670 roku. Po otrzymaniu praw miejskich Jasionówka przypominała architektonicznie układ miasteczka założonego na tzw. prawach magdeburskich.

Wokół nazwy Jasionówka...

Nazwa Jasionówka może być związana według jednej z opinii z drzewami- jesionami, gęsto porastającymi ten teren, tworzącymi ostępy leśne i gaje - jak pisał Jakub Antoniuk. Inna wersja etymologię nazwy wywodzi od dobroczyńcy, właściciela dóbr jasionowsko-kalinowskich, Jana z Kurzeńca. Również nazwę Jasionówka nosił jeden z dopływów rzeki Brzozówki. Dopiero w II połowie XVI wieku skolonizowane wcześniej dobra szlacheckie pojawiają się w nazewnictwie jako „włość jasionowska” czy też „włość jasionowsko-kalinowska”, na której terenie znajdują się wioski: Kalinówka, Jasionówka, Jasionóweczka, Chobotki, Słomianka i Starowola.

Mieszkańcy...

Pierwszymi mieszkańcami okolicy dzisiejszej Jasionówki byli Jaćwingowie, którzy po przegranej z Krzyżakami i Polską wojnie w XIII osiedlili się na tych terenach. Wraz z otrzymaniem praw miejskich pojawili się w Jasionówce pierwsi Żydzi. Pod koniec XVII wieku osiedlili się w miejscowości Tatarzy.

Sprzyjające tereny stały się bazą hodowli. W XVII wieku Wołłowicze - właściciele jasionowskiego majątku utrzymywali w Jasionówce słynącą w całym kraju stadninę koni rasy polskiej. Oprócz koni rozwijała się również się hodowla owiec, którą zainteresowali się Tatarzy osiedleni na ziemiach podsokólskich w roku 1679 przez króla Jana Sobieskiego. Liczna ich grupa zamieszkała w Jasionówce. Dało to początek przemysłowi garbarskiemu i kuśnierskiemu, a miejscowość stała się znana z targów kożuchami, owcami i wyrobami przemysłu ludowego np. grabi. W oparciu o hodowlę owiec rozwinął się przemysł włókienniczy. Do dziś są znane dwuosnowowe dywany tkane przez wiejskie kobiety z okolic Jasionówki, Janowa i Knyszyna.

Rozwijający się przemysł garbarski, kuśnierski, włókienniczy i dobre warunki handlowe doprowadziły do osiedlenia się wielu rodzin żydowskich. W 1837 roku Jasionówka liczyła 18 domów i 263 mieszkańców, a w 1878 roku aż 1452 mieszkańców, w tym 1064 Żydów. Czynnych było 30 garbarni. Jasionówka nabrała cech małego miasteczka i zaczęła słynąć z jarmarków odbywających się trzy razy do roku - w poniedziałki: po Wszystkich Świętych, po Trójcy Świętej i we wtorki zapustne. Przetrwały one do dnia dzisiejszego.

Przed I wojną światową mieszkały w Jasionówce 42 rodziny tatarskie, a ulica, przy której mieszkali, nazywała się Tatarska. Nazwa ulicy nie zachowała się, a w 1979 roku Jasionówkę zamieszkiwały tylko trzy rodziny tatarskie.

W XIX Jasionówka była małym, prywatnym miasteczkiem z prostokątnym rynkiem, przy którym od południa wybudowane były budynki mieszkalne, a od północnej stał kościół. Przez wieki swojego istnienia Jasionówka należała kolejno do rodów: Kurzenieckich, Grajewskich, Ważyńskich, Kuczyńskich, Starzeńskich, Wołłowiczów, Miączyńskich. Razem z dobrami jasionowsko- kalinowskimi była to również w XIX wieku własność rosyjskiego generała Ludersa. W 1912 roku Jasionówka liczyła 252 domy i 1759 mieszkańców. Ostatnim przed II wojną światową mieszkańcem dworu jasionowskiego i właścicielem majątku był Marcin Abramowicz.

II wojna światowa wyludniła i zdewastowała Jasionówkę. W latach trzydziestych Jasionówka liczyła 1879 mieszkańców, w tym 1279 Żydów i 11 Tatarów. Po wojnie pozostało 400 Polaków i Tatarzy. W nocy 25 stycznia 1943 roku Żydzi zamieszkujący na stałe miejscowość i ci, którzy po likwidacji gett jesienią 1942 roku schronili się w Jasionówce, zostali aresztowani przez Niemców i wywiezieni do Majdanka i Treblinki. Uratowało się zaledwie kilka osób, które do miasteczka już nie powróciły. Podczas akcji frontowych w 1944 roku trwających około dwóch tygodni Jasionówka uległa zniszczeniu i spaleniu w 90 procentach. Zagładzie uległa również duża mechaniczna garbarnia, produkująca głównie skóry przeznaczone na buty dla wojska. Spłonęła również plebania i budynki gospodarcze. Ocalał jedynie kościół.

Turystyka

Jasionówka jest położona wśród polodowcowych wzniesień. Część Gminy leży na terenie i w otulinie Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej. Piękny krajobraz urozmaicają lasy, pagórki i łąki.Na rzece Brzozówce można spotkać tamy zbudowane przez bobry, w Parku Krajobrazowym gatunki roślin chronionych i rzadkich oraz ptactwo nie spotykane w innych rejonach kraju.

Urozmaicony krajobraz, cisza i spokój, czyste wody i powietrze to naturalne czynniki sprzyjające wypoczynkowi.

Cenne zabytki i ciekawe miejsca

W Jasionówce możemy spotkać wiele ciekawych zabytków historycznych i osobliwości przyrodniczych. Zachowany został zabytkowy układ przestrzenny miejscowości z XVI–XIXw., którego rozplanowanie oparto na typowym schemacie miasta magdeburskiego, dostosowanym do lokalnych warunków. Istniejąca tu rezydencja Wołłowiczów została w XVIII i XIX w. sprzężona widokowo z miastem, tworząc charakterystyczny dla zespołów urbanistycznych z okresu późnego baroku układ miasto – dwór.

Prawdziwą ozdobą jest zabytkowy kościół parafialny pw. Świętej Trójcy. Wyposażenie kościoła tworzy barokowy zespół rzeźby i malarstwa pochodzący w większości z jego pierwotnego wystroju. Ośmiogłosowe organy pochodzą z 1849r i posiadają oryginalne wyposażenie instru-mentowe we wnętrzu szafy.

Cmentarna kaplica stanowi jeden z niewielu zachowanych przykładów budownictwa drewnia- nego, związanego z cmentarzami grzebalnymi z I–wszej połowy XIXw.

Na założonym w 1800r. cmentarzu żydowskim znajdują się nagrobki pochodzące z czasów jego powstania, z lat 20–tych i 30–tych XIXw. aż do I–wszej połowy XXw. Posiadają one dużą wartość historyczną, a usytuowanie cmentarza na wzgórzu podkreśla walory krajobrazowe tego terenu.

W dawnym dworku mieszczą się obecnie m.in. sale edukacyjne Gimnazjum i Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Monte Cassino w Jasionówce.

Obok Szkoły w niewielkim Domu Harcerza znajduje się małe muzeum, w którym zgromadzono cenne pamiątki i dokumenty związane z uczestnictwem w walkach pod Monte Cassino mieszkańców Gminy Jasionówka.

Miejscowa Ochotnicza Straż Pożarna, która od lat w istotny sposób integruje lokalne środowisko niedawno obchodziła 95 – lecie swojego istnienia. W Izbie Pamięci znajdującej się w budynku Urzędu Gminy, obejrzeć można ciekawe pamiątki historyczne związane z jej działalnością oraz z historią pożarnictwa na Podlasiu.

Gospodarstwa agroturystyczne

Na terenie Gminy Jasionówka prowadzą działalność bardzo atrakcyjne gospodarstwa agroturystyczne.

„Uroczysko Lipnik”

Oferta: przejażdżki konne, przejazdy bryczką lub saniami w okresie zimowym, wieczory przy ognisku, grzybobranie, przyjęcia plenerowe dla grup zorganizowanych, świetna podlaska kuchnia.

Majątek „Marylant”

Oferta: rekreacja na łowiskiem ryb, możliwość skorzystania z kajaków, łódek i rowerów wodnych, wędzenie ryb, przyjęcia plenerowe dla grup zorganizowanych.

Kompleks Restauracyjno-Wypoczynkowy „Hacjenda”

Oferta:

• sala weselno-bankietowa ( na 200-250 osób)
• tradycyjna podlaska kuchnia
• profesjonalna obsługa
• miejsce do wędkowania, grillowania
• strzeżony parking
• catering
• siłownia
• sauna
• kawiarenka
• możliwość obcowania z przyrodą i zwierzętami
• wypoczynek na świeżym powietrzu
• pokoje dla 20 gości

Organizacja:

• wesel
• komunii
• bankietów
• szkoleń
• konferencji
• imprez plenerowych
• przyjęć

Cyklicznie organizowane imprezy kulturalne

Konkurs Recytatorski Poezji ks. Jana Twardowskiego

Impreza, ciesząca się jak dotąd bardzo dużym zainteresowaniem uczestników, ma na celu popularyzację dorobku poetyckiego ks. Jana Twardowskiego oraz doskonalenie wśród jej uczestników kultury żywego słowa. Adresatami są uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów powiatu monieckiego oraz innych, sąsiednich powiatów. W pracach jury uczestniczą pracownicy WOAK w Białymstoku, Biblioteki Miejskiej w Mońkach oraz nauczyciele Zespołu Szkolno – Przedszkolnego w Jasionówce. Zadaniem uczestnika Konkursu jest zaprezentowanie recytacji wybranego utworu poetyckiego z dorobku ks. Jana Twardowskiego.

Temin: marzec

Dni Jasionówki

Impreza o charakterze rozrywkowo -integracyjnym skierowana jest do mieszkańców Gminy Jasionówka oraz gości z gmin sąsiednich. Jej celem jest integracja lokalnego środowiska, promowanie twórczości i dokonań miejscowych zespołów oraz zapewnienie atrakcyjnej rozrywki mieszkańcom Gminy.

Termin: czerwiec lub lipiec

Olimpijski Bieg Pokoleń

Impreza o charakterze sportowo – rekreacyjnym skierowana do mieszkańców Gminy Jasionówka, organizowana na terenie zespołu dworsko – ogrodowego w Jasionówce. Jej organizatorem jest Stowarzyszenie Ziemi Jasionowskiej „Pro Bogoryja”, Zespół Szkolno – Przedszkolny w Jasionówce oraz Urząd Gminy w Jasionówce. Gośćmi honorowymi są czołowi sportowcy – Olimpijczycy z terenu województwa podlaskiego, którzy promują, zwłaszcza wśród młodych uczestników imprezy, zdrowy styl życia. Centralnym punktem imprezy jest wspólny, symboliczny bieg wszystkich uczestników, niezależnie od wieku, na dystansie 400m. Oprócz tego, organizowane są corocznie rozgrywki sportowe o Mistrzostwo Gminy Jasionówka, w których uczestniczą drużyny uczniowskie. „Biegowi” towarzyszą liczne imprezy towarzyszące: rozgrywki sportowe, zabawy i gry rekreacyjne, akcje charytatywne i promujące zdrowy styl życia, wspólne ognisko i posiłek dla uczestników.

Termin: wrzesień lub październik